ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΟΙΚΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ;

   Οι οίκοι αξιολόγησης λειτουργούν σαν τους ορκωτούς λογιστές. Όπως οι ορκωτοί λογιστές παρέχουν την αντιπροσωπευτική εικόνα μιας επιχείρησης για τους επενδυτές, έτσι και οι οίκοι αξιολόγησης λειτουργούν για να έχουν εικόνα της κατάστασης μιας χώρας οι επενδυτές που αγοράζουν τα ομολόγα των χωρών αυτών.

   Η πιστοληπτική ικανότητα μιας χώρας λοιπόν, αντανακλάται στις εκθέσεις που κάνουν οι διάφοροι οίκοι αξιολόγησης. Οι αξιολογήσεις αυτές προσφέρουν στους επενδυτές μια εικόνα του ρίσκου που αντιμετωπίζουν όταν επενδύουν σε μια συγκεκριμένη χώρα και πολλές φορές περιλαμβάνει και πολιτικούς κινδύνους. Κατόπιν αιτήματος της χώρας, ένας οίκος αξιολόγησης θα αναλύσει το οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον της χώρας για τον προσδιορισμό της αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας αυτής.

Μια χώρα, όταν αποκτά καλή αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας μπορεί να έχει εύκολη και ασφαλή πρόσβαση στη διεθνή αγορών ομολόγων.

     Ένας Οίκος αξιολόγησης, σπάνια επιχειρεί να προβλέψει το Οικονομικό μέλλον μίας χώρας και συνήθως προβαίνει σε αξιολόγηση, μας χώρας όταν την πορεία της, η αγορά την έχει ήδη προεξοφλήσει. Οι οίκοι αξιολόγησης αξιολογούν με βάση το σήμερα και όχι με βάση το αύριο.

Ποιοί είναι οι Οίκοι Αξιολόγησης;

   Οι τρεις διεθνείς οίκοι αξιολόγησης, είναι οι Fitch Ratings, Standard & Poor’s και Moody’s, αξιολογούν («διαβαθμίζουν») την πιστοληπτική ικανότητα κρατών, επιχειρήσεων και άλλων φορέων που εκδίδουν χρεόγραφα (π.χ. ομολογιακά δάνεια), με στόχο την άντληση κεφαλαίων από τις αγορές.

*Ο οίκος αξιολόγησης Moody’s ιδρύθηκε το 1909 από τον Τζον Μούντι.

*Ο οίκος Fitch ιδρύθηκε από τον Τζον Νόουλς Φιτς το 1913. Η Fitch είναι ο μικρότερος οίκος αξιολόγησης από τους «τρεις μεγάλους», καλύπτοντας πιο περιορισμένο μερίδιο της αγοράς από τη S&P και τη Moody’s. Η Standard & Poor’s καταρτίζει και παρακολουθεί και τους χρηματιστηριακούς δείκτες S&P, ενώ εκδίδει μια μεγάλη γκάμα χρηματοοικονομικών και επενδυτικών εκθέσεων.

* Ο οίκος Standard & Poor' s είναι ο γηραιότερος όλων. Η ιστορία του ξεκινά το 1860, από τον Χένρι Βάρνομ Πουρ.

    Η πιστοληπτική διαβάθμιση αντιστοιχεί στην πιστοληπτική αξιοπιστία, της χώρας όπου εξετάζει ο Οίκος, υπολογίζει δηλαδή την ικανότητα κάποιου να αποπληρώσει ένα δάνειο. Αυτή η αξιολόγηση, επηρεάζει άμεσα το επιτόκιο του δανείου, καθώς τα επιτόκια εξαρτώνται από το ρίσκο που συνεπάγεται η συγκεκριμένη επένδυση. Έτσι, ένα ομόλογο χαμηλής διαβάθμισης έχει υψηλό επιτόκιο (απόδοση), προκειμένου να προσελκύσει αγοραστές, αφού το ίδιο αποτελεί ούτως ή άλλως μια επικίνδυνη επένδυση. Αντιστρόφως, ένα ομόλογο υψηλής διαβάθμισης (π.χ. με αξιολόγηση AAA) προσφέρει μικρότερο επιτόκιο, καθώς η επένδυση θεωρείται σίγουρη.

Τα συστήματα διαβάθμισης 

   Κάθε οίκος αξιολόγησης έχει αναπτύξει το δικό του σύστημα διαβάθμισης για τους δανειζόμενους του Δημοσίου, αλλά και για τις επιχειρήσεις.

   Η Fitch Ratings ανέπτυξε ένα σύστημα αξιολόγησης το 1924, που υιοθέτησε και η Standard & Poor’s. Το σύστημα αξιολόγησης της Moody’s είναι λίγο διαφορετικό. Μάλιστα, η Moody’s υποστηρίζει πως οι διαβαθμίσεις της ενσωματώνουν μια θεμελιωδώς ανώτερη προσέγγιση, που δεν αντικατοπτρίζει μόνο την πιθανότητα χρεοκοπίας, αλλά και τη σοβαρότητα της ζημίας σε περίπτωση χρεοκοπίας.

   Η Fitch Ratings και η Standard & Poor’s χρησιμοποιούν ένα σύστημα γραμμάτων, από το «AAA» (που δίδεται στους πλέον αξιόπιστους δανειολήπτες, που δεν παρουσιάζουν προβλέψιμο ρίσκο σε ό,τι αφορά τις μελλοντικές πληρωμές τόκων και κεφαλαίου) μέχρι το «D» (που δίδεται στους δανειολήπτες που έχουν ήδη αφήσει ακάλυπτες κάποιες υποχρεώσεις).

   Η Moody’s ακολουθεί ένα σύστημα γραμμάτων και αριθμών, από το «Aaa» (για τους ποιοτικότερους τίτλους, με το μικρότερο βαθμό ρίσκου), μέχρι το «C» που είναι και η χαμηλότερη διαβάθμιση που προβλέπει ο οίκος.

   Η διεθνής οικονομική κρίση άνοιξε ένα μεγάλο κεφάλαιο συζήτησης για την αξιοπιστία των αξιολογήσεων των τριών οίκων. Οικονομολόγοι, αναλυτές, οι ίδιες οι κυβερνήσεις που περνούν από το κόσκινο των οίκων αξιολόγησης ζητούν επιτακτικά να υπάρχει διαφάνεια στη λειτουργία τους.