Το 1936 η
Ελλάδα αρνήθηκε να συνεχίσει την εξυπηρέτηση του δανείου, που είχε
συνάψει με τη βελγική τράπεζα Societe Commerciale de Belgique. Η
κυβέρνηση του Βελγίου, παρενέβη και προσέφυγε στο Διαρκές Δικαστήριο του
Διεθνούς Δικαίου, που είχε ιδρύσει η Κοινωνία των Εθνών, κατηγορώντας την
Ελλάδα, ότι αθετεί τις διεθνείς της υποχρεώσεις.
Η Ελλάδα,
που τότε βρισκόταν υπό το φασιστικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου,
απάντησε ότι βρίσκεται σε αδυναμία να εκπληρώσει τις δανειακές της υποχρεώσεις,
διότι δεν μπορεί να διαθέσει πόρους, χωρίς να θέσει σε κίνδυνο την κατάσταση
του λαού και της χώρας.
Στο
υπόμνημά της έλεγε: «Η Κυβέρνηση της Ελλάδος, ανήσυχη για τα ζωτικά συμφέροντα
του Ελληνικού λαού και για τη διοίκηση, την οικονομική ζωή, την κατάσταση της
υγείας και την εσωτερική και εξωτερική ασφάλεια της χώρας, δεν θα μπορούσε να
προβεί σε άλλη επιλογή. Όποια κυβέρνηση κι αν ήταν στη θέση της θα έκανε το
ίδιο» («Yearbook of the International Law Commission», 1980, v.I, σελ. 25).
Θυμηθείτε ότι μιλάμε για τη φασιστική δικτατορία του Μεταξά, που
πατούσε στον λαιμό τον ελληνικό λαό και η οποία επιβλήθηκε με τις ευλογίες της
«μεγάλης Συμμάχου» Βρετανίας και του τοποτηρητή της στην Ελλάδα, βασιλιά
Γεωργίου.
Έκτακτη κατάσταση
Το επιστέγασμα
ήρθε με το υπόμνημα που κατέθεσε στο Διαρκές Δικαστήριο, ο νομικός εκπρόσωπος
της ελληνικής κυβέρνησης το 1938, όπου τόνιζε τα αυτονόητα. Ενίοτε μπορεί να
υπάρξει μια έκτακτη κατάσταση «η οποία κάνει αδύνατο για τις
Κυβερνήσεις να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους προς τους δανειστές και προς
τον λαό τους. Οι πόροι της χώρας είναι ανεπαρκείς, για να εκπληρώσουν και τις
δυο υποχρεώσεις ταυτόχρονα. Είναι αδύνατο να πληρωθεί το χρέος και την ίδια ώρα
να παρασχεθεί στον λαό η κατάλληλη διοίκηση και οι εγγυημένες συνθήκες για την
ηθική, κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη. Το οδυνηρό πρόβλημα προκύπτει, όταν
πρέπει να επιλέξει κανείς ανάμεσα στα δυο καθήκοντα. Το ένα πρέπει να
υποχωρήσει έναντι του άλλου. Ποιό πρέπει να είναι αυτό;…
Η Θεωρία
αναγνωρίζει σ’ αυτό το ζήτημα ότι το καθήκον μιας Κυβέρνησης να εξασφαλίζει την
εύρυθμη λειτουργία των βασικών δημόσιων υπηρεσιών, υπερτερεί έναντι της
πληρωμής των χρεών της. Από κανένα Κράτος δεν απαιτείται να εκπληρώσει, μερικά
ή συνολικά, τις χρηματικές του υποχρεώσεις, αν αυτό θέτει σε κίνδυνο τη
λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών του και έχει σαν αποτέλεσμα την αποδιοργάνωση
της διοίκησης της χώρας. Στην περίπτωση όπου η πληρωμή του χρέους του, θέτει σε
κίνδυνο την οικονομική ζωή ή τη διοίκηση, η Κυβέρνηση είναι, κατά τους
συγγραφείς, υποχρεωμένη να διακόψει ή ακόμη και να μειώσει την εξυπηρέτηση του
χρέους» (στο ίδιο).
Το Διεθνές
Δικαστήριο αποδέχτηκε το σκεπτικό αυτό και δικαίωσε την Ελλάδα,
δημιουργώντας νομικό προηγούμενο, που χρησιμοποίησαν πολλές χώρες τα
κατοπινά χρόνια.
Μια από
αυτές, ήταν και η Αργεντινή το 2003, όταν η κυβέρνηση του Νέστορ
Κίχνερ επέλεξε, έναντι της εξαθλίωσης του λαού που επέβαλλαν τα
προγράμματα του ΔΝΤ, να διαγράψει μονομερώς το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου
χρέους.
Αυτό που
τόλμησε να διεκδικήσει η φασιστική Ελλάδα του Μεταξά, λίγο πριν από τον πόλεμο,
αρνείται ακόμη και να το συζητήσει η «δημοκρατική» Ελλάδα του κ. Παπανδρέου.
